Czym pachnie jesień, czyli dynia i spółka

 

Dni robią się coraz krótsze i chłodniejsze, a deszcz uderzający o szyby przeplata się często ze słońcem tańczącym pośród wielobarwnych koron drzew. Jesienna aura nie rozpieszcza swoją zmiennością. Jest jednak coś, za co wiele osób kocha tę porę roku - za bogactwo aromatycznych, wonnych przypraw i skarbnicę roślinnych produktów sezonowych, z których można wyczarować prawdziwe arcydzieła kulinarne.

 

Kiedy pogoda za oknem nie zachęca do długich spacerów, a szarość coraz szybciej spowija świat, warto wykorzystać ten czas i poszerzyć żywieniowe horyzonty. Można, nie wychodząc z domu - na przekór melancholii i szarudze - wyruszyć w kolorową, kulinarną podróż. Jesienne przyprawy nie tylko rozgrzeją w chłodny wieczór, lecz także urozmaicą menu. Co powiecie na połączenie polskich przypraw z aromatami świata i modyfikację tradycyjnych domowych przepisów? Może skusicie się na słodką herbatę o smaku szarlotki albo piernik dyniowy pachnący cynamonem, goździkami i imbirem? Koniecznie przeczytaj tekst do końca, gdzie czeka na Ciebie niespodzianka :)

 

Jesienne trio

 

Urozmaicenie tradycyjnych przepisów można zacząć od klasycznego jesiennego trio, w skład którego wchodzą: rozgrzewająca kawa, aromatyczna herbata i gęsta czekolada. Doskonale sprawdzą się o każdej porze dnia!

 

Aromatyczna herbata

 

Idealną bazą dla kuchennych eksperymentów jest czarna herbata, do której wystarczy dodać konfiturę lub sok z wiśni, odrobinę słodzidła (polecam syrop klonowy lub z agawy) oraz kilka plasterków cytryny i pomarańczy (warto wbić w nie kilka goździków, które wspaniale wzbogacają smak). Niezastąpiony jest tu także korzeń imbiru (lub jego sproszkowana wersja) oraz szczypta bądź laska cynamonu. Świetnie smakuje w ulubionym kubku zarówno w pracy, jak i w domowych pieleszach. 

 

 

Kawa o smaku szarlotki

 

Jeśli chcesz poczuć smak rozpływającej się w ustach szarlotki, ale nie masz czasu na pieczenie, spokojnie - wystarczy kilka minut! Przygotuj: espresso, jabłko, łyżkę słodzidła (syrop klonowy lub z agawy), sporą garść ulubionych orzechów, szczyptę cynamonu i szklankę mleka roślinnego (doskonale sprawdzi się owsiane lub sojowe). Co dalej? Jabłko należy obrać ze skróki, pokroić w kostkę i podsmażyć na patelni. Następnie zblendować na gładką masę z ulubionymi orzechami, przełożyć do kubka i dodać łyżeczkę słodzidła, a następnie spienione mleko. Na samym końcu dodać kawę, a piankę oprószyć cynamonem. 

Czekolada dobra na wszystko

 

Jeśli nie wyobrażasz sobie jesieni bez kubka klasycznej, aromatycznej gorącej czekolady, to mam dla Ciebie propozycję nie do odrzucenia - zmień jej oblicze! Dla większych wrażeń dorzuć kilka płatków chilli, by szybko Cię rozgrzała.

 

Pasta i basta! 

 

O tej porze roku warto postawić na dynię, która jest niekwestionowaną królową jesiennych zup i dań głównych, a także deserów! Można wykorzystać jej wyjątkowy aromat do przygotowania równie smakowitych past do chleba. Jedną z nich jest przepis na smakowity hummus dyniowy Uli Demczuk.

 

Swoją ulubioną recepturą na pastę z dyni i suszonych pomidorów podzieliła się również Marta Dymek - ambasadorka kampanii RoślinnieJemy i wieloletnia propagatorka kuchni roślinnej. Ten przepis uzależnia i nigdy się nie nudzi!

Dyniowy makaron
 

Makaron z dyni świetnie sprawdzi się jako danie główne. Przygotowanie pasty może zająć chwilę lub być bardziej czasochłonne - od Ciebie zależy, ile czasu chcesz poświęcić na roślinną odsłonę makaronu. Jeżeli nagli Cię czas - wypróbuj przepis na spaghetti. Jeżeli jednak masz ochotę na kuchenne eksperymenty - ten przepis jest dla Ciebie! Co musisz zrobić? Dynię (najlepiej taką, która ma intensywny kolor np. hokkaido lub piżmowa), umyj i pokroj w średnią kostkę. Piecz w 180°C do miękkości, a następnie wystudź i zblenduj na gładko. Użyj jednej szklanki puree, a resztę zamroź - przyda się następnym razem. Następnie mąkę wymieszaj z solą i dodaj dynię. Zagniataj kilka minut, a w zależności od wilgotności miąższu - dodaj wodę lub mąkę. Ciasto bowiem powinno być elastyczne, ale lekko twarde. Zawiń w folię spożywczą i odstaw na 30 minut. Po upływie wskazanego czasu wyciągnij ciasto i rozwałkuj cienko, a następnie oprósz ulubionymi ziołami. Nałóż na wierzch drugi placek i ponownie rozwałkuj. Możesz pokroić w dowolne kształty. Makaron gotuj 2-3 minuty.

 

 

 

Wy, w Ameryce, nie doceniacie zup...

 

Remek - jeden z bohaterów filmu pt. “Komedia Małżeńska”- wyraził to przekonanie w rozmowie z biznesmenem, który przed laty wyemigrował za ocean, a do ojczyzny wrócił w ramach podróży służbowej. Od premiery minęło ponad ćwierć wieku, a granice Polski - również te kulinarne - zdążyły się przez ten czas otworzyć. Jednak ukryte w słowach Remka zamiłowanie Polaków do zup, pomimo upływającego czasu nie straciło na aktualności. Z jednej strony kochamy to, co tradycyjne, z drugiej - z zainteresowaniem sięgamy po nowe smaki. 

 

Zupa dyniowa z wege pulpecikami 

 

Ile kucharek, tyle przepisów na dynię. Ania Starmach wyraziła kiedyś przekonanie, że połączenia dyni hokkaido i mleczka kokosowego nie da się zapomnieć. My natomiast idziemy o krok dalej i chcemy zaproponować dodanie do tego połączenia roślinnych pulpecików! Chcesz się przekonać, czy mamy rację i że smaku tak przygotowanej zupy nie da się zapomnieć? ;)

 

Dyniowy krem z pulpetami
 

Dyniowy krem: 

 

1 mała dynia hokkaido (ok. 500-700 g)

puszka mleczka kokosowego (400ml)

300 ml bulionu warzywnego lub wody

4 pomidory lub dwie duże łyżki przecieru pomidorowego. 

2 ząbki czosnku

Pulpety:

 

roślinny zamiennik mięsa mielonego

1 cebula

1 łyżeczka gałki muszkatołowej

1 łyżeczka startego lub sproszkowanego imbiru

olej do smażenia
 

Dynię pokrój w grubą kostkę, następnie umieść na wyłożonej papierem do pieczenia blasze. Jeśli zdecydowałeś się na opcję ze świeżymi pomidorami - dodaj je już teraz pokrojone w połówki i 2 ząbki czosnku. Wszystko skrop niewielką ilością oliwy i dodaj szczyptę soli. Piecz w temperaturze 190°C przez 25-30 minut. 

W międzyczasie usmaż na złoto pokrojoną w kostkę cebulę. Do zamiennika mięsa dodaj gałkę muszkatołową, imbir i usmażoną cebulę. Uformuj niewielkie pulpety (nieco większe niż orzech włoski), smaż na rozgrzanej patelni ok. 10 minut tak, aby kotleciki się zarumieniły. Jeśli pulpety nie będą się dobrze sklejać, dosyp mąki lub skrobi ziemniaczanej do momentu uzyskania satysfakcjonującej konsystencji.

Gdy czas pieczenia dyni i pomidorów będzie zbliżał się do końca, podgrzej na małym ogniu mleczko kokosowe i bulion/wodę, a następnie dodaj podpieczoną dynię i pomidory/przecier. Gotuj przez chwilę, aż składniki się połączą i zmiksuj na gładki krem. Przełóż zupę do talerzy, a na wierzch połóż po kilka pulpetów. Podawaj z pietruszką (świetnym źródłem żelaza i witaminy C!) lub kolendrą - pychota :)

 

Jesienny rosół z dyniowymi kluskami

Wegański rosół jest idealny sam w sobie, lecz sprawdza się doskonale także jako baza do zup, sosów, gulaszu lub leczo. Jeśli chcesz przełamać przepis na tradycyjny, niedzielny obiad i zaskoczyć bliskich - koniecznie wypróbuj odsłonę z kluskami.

Dyniowe kluski

 

1 kg dyni hokkaido surowej (po upieczeniu i powinno być około 500g)

200 g mąki tortowej lub bezglutenowej 

2 łyżki mąki/skrobi ziemniaczanej

1 łyżka oliwy z oliwek

sól i pieprz

 

Dynię pokrój w grubą kostkę, następnie umieść na wyłożonej papierem do pieczenia blasze. Skrop niewielką ilością oliwy, dodaj szczyptę soli i piecz w temperaturze 190°C przez 25-30 minut. Po upływie podanego czasu dynię schłodź i zblenduj na gładkie puree. Ma ono wiele zastosowań w kuchni - znajdziesz je w dalszej części artykułu! Dodaj mąkę, skrobię ziemniaczaną, sól i pieprz. Uformuj w dłoniach niewielkie kulki, lekko je spłaszcz i zrób palcem wgłębienie w środku, a następnie wrzuć do gotującej się wody. Kiedy kluski wypłyną na powierzchnię, odczekaj 3-4 minuty i odcedź je. Serwuj razem z rosołem w miseczkach i podawaj ze świeżą natką pietruszki. Smacznego!

 

Słodkości na jesień

 

Blogi kulinarne są niekończącą się skarbnicą wiedzy. Każdy, kto robi pierwsze kroki w kuchni roślinnej i zastanawia się “z czym to się je?” odnajdzie tam pomoc i wskazówki. Jedną z osób, która doskonale sprawdza się w roli przewodnika po świecie roślinnych potraw, jest Paweł Ochman. Polecam kultowe jesienne ciasto z dyni, czyli wegański Pumpkin Pie.
 

Imbirowe ciasteczka owsiane

 

Eryk Wałkowicz - dietetyk z wykształcenia, a prywatnie miłośnik kuchni roślinnej, określa te ciastka mianem niezwykłych. Dlaczego? Ponieważ są “pełne energii, idealne dla tych, którzy potrzebują porządnej dawki mocy podczas jesiennych i zimowych dni. Sekretny składnik sprawia, że dają uczucie sytości na długi czas”. Domyślasz się, co to może być? ;)

 

BONUS! Krótka  ściąga z  jesiennych przypraw :)

Cynamon

 

Ma ciepły, słodki, korzenny i intensywny zapach. Doskonale komponuje się z jabłkami, gruszkami i grzanym winem. Wypróbuj w słodkich wypiekach i rozgrzewającej jesiennej herbacie. 

Czosnek
 

Dzięki dodaniu świeżo wyciśniętego ząbka potrawy są ostrzejsze i bardziej wyraziste w smaku. Podsmażony na złoto fenomenalnie podkręca smak potraw. Jest niezastąpiony w zupach warzywnych, gulaszach,  dresingach i sosach.

Gałka muszkatołowa

 

Nadaje potrawie ciepły i delikatnie słodki orzechowy aromat. Uzupełnia dania zarówno słodkie, jak i wytrawne. Wypróbuj w daniach, w których występuje m.in. szpinak, brokuł, kapusta i fasola.

Goździki
 

Mają mają piekący, słodko-gorzki i cierpki smak. Są stosowane jako składnik przypraw korzennych i sprawdzają się doskonale w słodkich wypiekach oraz rozgrzewającej herbacie.
 

Imbir
 

Ostry, słodki i cierpki smak. W kuchni wschodu stosowany jest jako składnik mieszanki curry, natomiast na Zachodzie dodaje się go do słodkich wypieków. Doskonale sprawdzi się w pierniku. Imbiru można także użyć do zaostrzenia smaku budyniu i konfitur owocowych. Jesienią doskonale rozgrzewa w herbacie.

Kurkuma

 

Dodaje daniom ostrości, wprowadza cierpki i gorzki posmak. Doskonale sprawdza się tak jak szafran - w daniach, których podstawą jest ryż. Barwi potrawy na żółto, co możesz kreatywnie wykorzystać (np. w złotej owsiance!). Wzbogaca również smak duszonych warzyw i past warzywnych oraz jest podstawowym składnikiem Złotego Mleka.

Oregano
 

Posiada silny i intensywny zapach, a potrawom nadaje gorzkawy smak. Wchodzi w skład ziół prowansalskich. Idealnie komponuje się z makaronami, sałatkami, zupami i warzywami, szczególnie strączkowymi (fasola i groch), uzupełnia również dania na bazie pomidorów i cukinii. 

 

Majeranek
 

Nadaje potrawom lekko słodki, ziołowy posmak. Podobnie jak jego krewniak - oregano - idealnie komponuje się z daniami  na bazie pomidorów i cukinii. Ponadto warto go dodać do sosów grzybowych i bakłażana.

 

Rozmaryn
 

Przyprawa o smaku pikantnym, która nadaje daniom delikatny, sosnowy posmak. Idealnie komponuje się z pomidorami, szpinakiem, grochem i soczewicą. Wypróbuj w daniach z bakłażanem lub ziemniakami.
 

Szafran
 

Delikatna, szlachetna przyprawa, która nadaje daniom bogaty złoty kolor i wprowadza miodową nutę.  Doskonale sprawdzi się w daniach z ryżu.

Tymianek
 

Odpowiada za ostry i pikantny, lecz jednocześnie ciepły i przyjemny aromat. Idealnie łączy się z innymi potrawami w daniach, w których występują pomidory, ogórki, cebula, brokuły, marchew, pieczarki czy szpinak. Doskonale uzupełnia smak dań strączkowych m.in. zielonej fasoli i groszku. 

 

*Photo by Dilyara Garifullina on Unsplash